Het is ontegenzeggelijk een verbazingwekkende geschiedenis die Stichting Dorpshuis Valentijn in de ruim 50 jaar van haar bestaan heeft doorgemaakt.

Met het in 2010 gerealiseerde project "Vernieuwing en Verbreding" straalt Dorpshuis Valentijn een mate van compleetheid uit. Een multifunctioneel gebouw bedoeld voor instellingen, verenigingen, stichtingen en bewoners van de Sterkselse gemeenschap.Geschikt voor sport en ontspanning, voor kleine en grote evenementen, voor activiteiten op maatschappelijk, cultureel, recreatief en levensbeschouwelijk gebied. Maar daar is wel heel veel aan vooraf gegaan.

Aan de hand van onderstaand beknopte samenvatting zal duidelijk worden hoe de Sterkselse gemeenschap zich sterk heeft gemaakt voor dit gebouw en deze Stichting.

Klik op de foto's voor een vergroting

Hoe het allemaal begon
Sterksel kent wel een heel bijzondere geschiedenis. Dit Brabantse dorp tussen de Kempen en de Peel was vóór 1200 onderdeel van de Heerlijkheid Heeze. Daarna was het landgoed ruim 600 jaar eigendom van de Abdij van Averbode (B) en nog eens meer dan100 jaar van de familie Pompen uit Leende. In 1915 kwam het gebied van bos, heide en vennen, in handen van "Maatschappij de Heerlijkheid Sterksel". 

Oude lagere school gebouw met veranda 1919 - 1956Met groot enthousiasme werd de ontginning ingezet en werden lanen aangelegd en er kwam een school. Het schooltje was aanvankelijk een één-kamer gebouwtje maar in 1919 had de Maatschappij een twee klassige school in de pastorietuin gebouwd. Daar werd een onderwijzerswoning bij gebouwd. 

De Maatschappij ging in 1924 echter failliet. Vanwege het faillissement van die Maatschappij werd het grote "landgoed" Sterksel opgedeeld in kavels landbouwgrond van 20, 30 tot 40 hectare groot. Deze kavels werden aangekocht door boeren, afkomstig uit heel Nederland. In die tijd was het heel gewoon dat huishoudens bestonden uit grote gezinnen met wel 10 kinderen of meer. Door de komst van de jonge gezinnen was de school al snel te klein en werd deze in 1927 uitgebreid tot 4 lokalen. De jonge ondernemers, de (oud) medewerkers van de Maatschappij en de toenmalige bewoners hebben Sterksel verder opgebouwd. Er kwamen voorzieningen, zoals een winkel, een bakker, een café, een kapper, een hotel, een smederij en er werd een nieuwe R.K. Kerk gebouwd.

Van café naar oud Schoolgebouw
De jonge ondernemers van de boerenbedrijven hadden zich direct al verenigd in enkele culturele- en sportverenigingen en de oude kapel werd gebruikt als parochiehuis. Daar kon worden vergaderd en toneel worden gespeeld. Dit alles duurde totdat de kapel in 1950 werd verkocht als pakhuis van de Boerenbond. Voor bijeenkomsten van verenigingen was men voortaan aangewezen op de verschillende cafés, die geen van allen een zaal hadden. Omdat de oude school voor het onderwijs werd afgekeurd werd in 1956 een nieuwe lagere school gebouwd. Het onbeheerde oude schoolgebouw raakte steeds verder in verval; muren sloegen wit uit door lekkages, de ramen en deuren stonden los en ruiten en dakpannen sneuvelden. 

Toen men het verval van de oude school met lede ogen had aanschouwd was een oplossing voor de huisvesting van het verenigingsleven snel bedacht. Onder leiding van Willem Derks, voorzitter van de boerenbond, vond in 1957 een bijeenkomst plaats in café Engelen, om het ontbreken van een eigen parochiehuis en de leegstand van het oude schoolgebouw te bespreken. Op die avond werd de eerste stap gezet tot de ontwikkeling van het huidige Dorpshuis Valentijn.

Het leek een mooie droom, als dorpsgemeenschap even een oud schooltje ombouwen tot een gemeenschapshuis, doch de praktijk was weerbarstiger. De oude school bleek bouwvalliger dan men dacht. Het verkrijgen van de benodigde financiële middelen en het voldoen aan alle gestelde eisen vergde heel veel tijd. Bovendien was de medewerking van overheidsinstanties niet om over naar huis te schrijven, de gemeente Maarheeze lag gedurig dwars. Er moest een aparte stichting worden opgericht, dit gebeurde op 22 maart 1963, Stichting Gemeenschapshuis Sterksel. Alvorens het nieuwe gemeenschapshuis geopend kon worden gingen er vele jaren voorbij en de naam van de stichting werd gewijzigd in Stichting Dorpshuis Valentijn.

De officële opening
Dorpshuis Valentijn. Direct na de opening in 1972.Met de officiële opening in 1972 leek ook de financiering van een langdurige verbouwing helemaal afgerond te zijn. Er stond een multifunctioneel gebouw met gymzaal, toneelhuis met kelder, kleine zaal, bestuurskamer en foyer. Maar alweer vrij snel ontstond er opnieuw enige wrijving tussen het Stichtingsbestuur en de gemeente Maarheeze over de vergoeding voor de gymzaal ten behoeve van het gymonderwijs van de lagere school. Dit zou een belangrijke bijdrage moeten worden in de exploitatie.

Helaas ontstonden er ook nog andere problemen door onvoorziene beperkingen van het gebouw. Het bleek steeds moeilijker om de kosten en opbrengsten in overeenstemming te brengen. Het kon niet uitblijven dat de beheerster werd ontslagen. Al haar taken werden overgenomen door het bestuur aangevuld met enkele vrijwilligers. Uiteindelijk, 10 jaar na de opening, viel het doek en moest noodgedwongen afstand worden gedaan van de zelf verbouwde oude lagere school tot Dorpshuis. De gemeente Maarheeze kocht het gebouw voor een symbolisch bedrag maar nam daarbij tevens de schuldenlast van de Stichting over.

Een andere opzet
Met een nieuw aangetreden bestuur stond de gemeenschap Sterksel weer met beide benen op de grond, weliswaar met een ervaring rijker maar een illusie armer, geen eigenaar maar huurder van een gebouw. Wie dacht dat de bouwkundige problemen nu snel opgelost zouden worden kwam bedrogen uit. Zoals het een ambtelijke molen betaamt draaide deze langzaam. Het wensenpakket van de Sterkselnaren werd op alle mogelijke ambtelijke wijze tegen het licht gehouden. En ook de politiek zat er mee in haar maag.

Toevalligerwijs kwam de tweeklassige kleuterschool leeg te staan, waarvan een deel door het Wit-Gele Kruis in gebruik genomen zou worden. Het andere deel was echter te klein voor een Dorpshuis, maar met de aanbouw van een gymzaal zou dat moeten lukken. Echter daarover ontstond onenigheid. Een speciaal in het leven geroepen commissie "van goede diensten" moest er aan te pas komen om tot een acceptabel akkoord te komen. Uiteindelijk werd er een nieuw Dorpshuis met gymzaal en foyer gerealiseerd in combinatie met een van de twee lokalen van de voormalige kleuterschool. Het oude Dorpshuis, de voormalige lagere school, werd gesloopt.

Het nieuwe dorpshuis
Na de opening op 11 april 1986 van het nieuwe, maar veel kleinere, Dorpshuis zat er al direct flinke groei in het aantal activiteiten. Steeds meer verenigingen voelden zich er thuis, met als gevolg dat het financieel ook de goeie kant op ging. Het bleef echter bezwaarlijk dat het Dorpshuis niet compleet was, het ontbrak aan een podium, er was onvoldoende bergruimte en het voldeed op een aantal punten niet aan de wettelijk gestelde eisen. Doch de gemeente Maarheeze voelde zich in deze periode van de aanstaande gemeentelijke herindeling (1997) feitelijk al niet meer verantwoordelijk.

Door de gemaakte keuze van de Sterkselse gemeenschap, om aansluiting te zoeken bij de nieuw te vormen gemeente Heeze-Leende, werd daarom het bestuur van Dorpshuis Valentijn onverwijld doorverwezen naar die gemeente. Vanwege deze wisseling van gemeente ging er opnieuw veel tijd verloren. Maar met veel geduld en politieke massage kon een nieuwe voorzitter goede zaken doen met de nieuwe gemeente Heeze-Leende. Op 2 oktober 1999 kon de gewenste uitbreiding, bestaande uit een groot podium, een peuterspeelzaal, extra opbergruimte en een nieuwe keuken, door de nieuwe burgemeester geopend worden. Het gebruik van het uitgebreide Dorpshuis nam significant toe, waardoor vervolgens bijna elk boekjaar met een, soms wel fors, positief resultaat kon worden afgesloten. Er kon weer voorzichtig gedacht worden aan het aanstellen van een beheerder.

Ondertussen kwam het andere lokaal beschikbaar van de voormalige tweeklassige kleuterschool, waar in 1985 het Wit-Gele Kruis haar intrek in had genomen. De gemeente Heeze-Leende werd bereid gevonden deze extra ruimte aan te kopen ten behoeve van het Dorpshuis. Met het inlijven van die extra ruimte en de eerdere uitbreiding van podium, peuterspeelzaal en bergruimte had Dorpshuis Valentijn voldoende vloeroppervlakte ter beschikking voor haar activiteiten. Sterksel was daar dik tevreden mee. Enige perfectie van indeling en uitstraling was nog een laatste wens, maar daarop kon gewacht worden tot zich een geschikt moment zou voordoen.

In de periode 2004 -2008 waren er allerlei ontwikkelingen gaande in Sterksel. Het dorp bruiste van ideeën om Sterksel levensbestendig te maken. Een Dorpsraad werd opgericht, de sintelproblematiek zou aangepakt gaan worden. Er kon volop gebouwd worden in het kader van "ruimte voor ruimte" en "bouwen binnen strakke contouren". Dit bleef niet onopgemerkt bij de gemeente en de provincie. Een rede voor de provincie Noord-Brabant in 2008, om Sterksel uit te nodigen voor een pilot van een Integraal Dorps Ontwikkelings Plan (IDOP).

Voor Dorpshuis Valentijn kwam deze ontwikkeling precies op het juiste moment. Met een kwart van de bij de IDOP behorende subsidie, aangevuld met een substantiële bijdrage van de gemeente Heeze-Leende kon de gewenste vernieuwing en verbreding van Dorpshuis Valentijn gerealiseerd worden.


Sterksel viert het 50-jarig bestaan van het dorpshuis Valentijn. Eigenlijk van de Stichting Dorpshuis Valentijn, want het eerste dorpshuis werd in 1972 geopend. Op 10 september 2013, gelijk met de viering van het 800 jarig bestaan van Sterksel.